Erzurum’da halk oyunu geleneği asırlar öncesine dayanan ve bugüne kadar oldukça büyük bir bölümü korunarak günümüze ulaşmış oyunlardır. Türk Halk Oyunları türleri arasında “Bar” olarak tasnif edilmiş olan oyunlar, kadın ve erkek barları diye ikiye ayrılmıştır. Erkek barlarında erkeğin yiğitliğini ve mertliğini ifade eden vakar ve onuru temsil edercesine sert; aynı zamanda da estetik, çevik figürlerin hâkimiyetinin yanında, kadın barlarında da kadının zarafetini, ağır başlılığını ve estetiğini ifade eden figürler barınmaktadır. Yörede delikanlılara erkeklik ve mertlik anlamına gelen Dadaş denilmektedir (Doğan, 2011).
Bar; Gazimahal’ a göre; “Bar” ismini köken olarak Orta Asya’ya dayandığını belirterek şu açıklamayı yapmaktadır: “Şaman Moğollarda davul vardır ve buna “Bar” diyorlar. “Boret, Halhal “ Moğollarında ve “Tannu- Oranha” Türklerinde de (davul) a “Par” diyorlar; Altay Türkçesinde, “par” pars derisi demektir. Altay Şaman “Tüngür” yani davullarındaki bir surete de (Bar) diyorlar.” (Gazimihal, 1930).
Şaman davulunun sapına hatta kendisine Altayların kimi kabilelerinde “ BAR “ denildiği de vurgulayan Gazimihal, BAR oyunlarında” tutmak yardımcı fiili ile “ bar tutmak” denilmesini de “el ele bağlanmak” ifadesiyle anlamdaş düştüğünün tespit etmektedir.” (Gazimihal, 1960).
Göktan Ay’a göre “bar” birliktelik, beraberlik, el ele tutuşarak oynanan oyun, bir çeşit şaman davulu, birlikte oynanan sıra raksı. Eski sözlük ve diyalektlerde “bar”, “barça”, “baru” topluluk anlamına gelir (Ay, 1990).
Gazimihal’e göre Bar sözcüğü “r” ve “ğ” ses değişimine uğramış Türkçeliği kesin bir sözcüktür. Bağ sap, küme, horum gibi anlamlara gelir. Bağ tutmak el ele bağlanarak sıra tutmak demektir. Çağatay Türkçesi’nde “barlamak” düzeltmek, tertip tanzim etmek, zapt-ü rabt altına almak demektir. Fiilin “bar” kökü tertip, nizam, dizi ve sıra demek olur. Bu tanımlamaya göre bar tutmak, sıra kurmak, sıralanmak demektir (Gazimihal, 1991).
Atılcan’ a göre Erzurum barları Bar Oyunu ve Bar Ayini olmak üzere iki guruba ayırmıştır. İlkinde içgüdünün etkisiyle eğlenmek, birtakım anlamsız hareketlerle ruhu doyuruncaya kadar zıplayıp dönmek, ikincisinde ise bilerek ve inanarak her hangi bir inancı anlatmak amacıyla yapılan anlamlı hareketler olarak nitelemiştir. Atılcan’a göre Bar Oyunları: İçgüdü ile sadece eğlenmek için oynanan oyunlardır (Atılcan, 1997).
Yazacağınız yorumlar kontrol edildikten sonra onaylanmaktadır.
